Үүсмэл санхүүгийн хэрэгсэл /derivative/ гэдэг нь өөрийн үнэ цэн нь суурь хэрэгслийн үнэ цэнээр тогтоогддог санхүүгийн хэрэгсэл юм. Үүсмэл хэрэгслүүдийг голчлон санхүүгийн эрсдэлийг бууруулах, хөрөнгө оруулалтыг төрөлжүүлэх, эсвэл ашиг олох зорилгоор ашигладаг.
Үүсмэл санхүүгийн хэрэгсэл нь дараах онцлогуудтай. Үүнд:
Үүсмэл санхүүгийн хэрэгсэл нь хөрөнгө оруулагчдад дараах давуу талыг бий олгодог. Үүнд:
Үүсмэл санхүүгийн хэрэгслүүд нь ашигтай байхаас гадна тодорхой эрсдэлийг дагуулдаг. Үүнд:
Монгол Улсын зах зээлд зарим төрлийн үүсмэл санхүүгийн хэрэгслүүдийг ашиглаж байгаа хэдий ч хөрвөх чадварын эрсдэлээс шалтгаалж хараахан олон улсын жишигт хүрж чадахгүй байна.
Үүсмэл санхүүгийн хэрэгсэл нь санхүүгийн зах зээл дээрх эрсдэлийг удирдах, хөрөнгө оруулалтыг төрөлжүүлэх, ашиг олох боломжийг олгодог чухал хэрэгслүүдийн нэг юм. Гэхдээ өндөр хөшүүрэг, нарийн төвөгтэй байдал зэргээс шалтгаалж хариуцлагатай бөгөөд мэргэжлийн мэдлэг туршлага дээр үндэслэн шийдвэр гаргах нь чухал юм.